İlişkilerde bağlanma stilleri

Söz konusu çift olmak olduğunda sıklıkla aynı davranış şekillerine sahip olduğunuzu hiç düşündünüz mü ?

Biz Psikologlar aslında bu sürecin “Bağlanma Teorisi” ile ilgili olduğunu pek çok kez dile getirmiş bulunmaktayız.Hadi gelin bu gün hep birlikte bir kez daha farklı bir dil ile üzerinden geçmiş olalım.

NEDİR BU BAĞLANMA TEORİSİ ?

Bağlanma Teorisi,İngiliz Psikanalist John Bowlby’e göre,birincil bakım vereniniz ile aranızda kurulan bağın yetişkinlik döneminizde ,kurduğunuz ilişkilerdeki tavrınızı ve tutumunuzu belirlediği yönünde.

Kimimiz ilişkilerin içinde çok hızlı güven duyarken kimimiz hiç bir şekilde güven duygusuna erişememekte.Hatta bazılarımız kıskançlık duygusunun önüne geçememektedir.

Bu teoriye göre davranışlarımız aşağıda belirteceğim 4 adet bağlanma stiliyle yakından ilişkilidir.

Bunlardan ilki “Güvenli Bağlanma’dır”;

Güvenli Bağlanma dediğimizde akla ilk gelen sağlıklı ilişki kurabiliyor ve bunu devam ettirebiliyor olmaktır.Birincil bakım vereni ile yakın ilişki kurabilmiş ve çocukluk döneminde duygularına karşılık bulabilmiş yetişkinlerde çoğunlukla Güvenli Bağlanma Stiline rastlamak olasıdır.Özellikle korku ve stres anında bakım vereniniz ile oluşmuş olan destekleyici iletişim ileride ilişkelere karşı olan tutumunuzda önemli rol oynamaktadır.

Güvenli Bağlanma sanırım en iyi annesi yanından ayrıldığında aşırı tepki vermek yerine annesinin geri geleceği bilincinde olan ve sakince ortama uyum sağlayarak anne gittiğinde üzülen ancak geleceğini bilerek sevinen bir çocuk ile anlatılabilir.

Özetle en önemli nokta çocukluk döneminizde,değerli,anlaşılmış,görülmüş,ihtiyaçları konusunda söz hakkı verilmiş bir çocukluk geçirmiş olmanızdır.

Güvenli Bağlanma Stilinin Özelllikleri şunlardır;

Kişi kendisiyle baş başa kalmaktan rahatsızlık duymaz,etkili iletişim becerilerine sahiptir,duygusal destek araybilme konusunda çekingen davranmaz,kolay bağlantı kurulabilir bir birey olma eğilimindedir,özgüven açısından yüksek bireyler olduğu gözlemlenir.Çatışmaları iyi yönetme kabiliyeti ve ilişkilerde kendilerini yansıtabilme konusunda pek zorluk çekmedikleri söylenebilir.

Romantik illişkiler dediğimizde Güvenli Bağlanma kendini nasıl gösterir ?

Öncelikle ilişkilerini iyi yönetme ve sevgi dolu olma eğiliminde oldukları söylenebilir.Pozitif ve iletişim kurma konusunda partnerleri ile etkili iletişim kabiliyetine sahip olmaları ve partnerlerinin sergiledikleri davranışlara iyi niyet ile yakaştıkları gözlemlenebilir.Kendilerini sevilmeye layık görmeleri sebebi ile bu stile sahip kişiler ile olan birlikteliklerde kıskançlık ile pek karşılaşmanız mümkün olmamaktadır.

Bir diğer Bağlanma Stilimiz ise “Kaçıngan Bağlanma”;

Bu bağlanma stilindeki kişiler fiziksel ve duygusal yakınlık kurmakta zorlandıklarını çokça dile getirmektedir.Bununla birlikte gelen uzun süreli ilişki kuramama davranışıda sorunlar arasında yer alır.Çocukluğunuzda,duygusal anlamda mesafeli,soğuk,katı bir ebeveyne sahipseniz Kaçıngan Bağlanma stiline de sahip olma olasılığınız yüksektir.

Peoples bu konu ile ilgili Kaçıngan bağlanan bireylerin zaman içerisinde insanlardan yardım istememek ve desteğe ihtiyaç duymamak için güçlü bir bağımsızlık duygusu benimsemeyi öğrendiklerini söylüyor.

Bu bağlanma stilinin en yaygın belirtilerini şu şekilde sıralamak mümkün,fiziksel ve duygusal yakınlıktan kaçınmak,güçlü bir bağımsızlık duygusu benimsemek,duygularını ifade etmekte güçlük çekmek,insanlara güvenmekte zorlanmak,insanlara ihtiyaç duymayacağını ve duymaması gerektiğini düşünmek,bağlanma korkusuna sahip olmak.

Kaçıngan Bağlanma stiline sahip olan kişilerin Romantik İlişkilerde’de elbette tatminkar roamntik bağ geliştirmesi pek olası değildir.İlişkinin içinde kendini açmakta ve sınırları genişletmekte zorlanan,duygusal yakınlık başladığında ilişkiyi bitirme taraftarı oldukları da gözlemlenebilir.

Üçüncü Bağlanma Stilimiz “Kaygılı Bağlanma (Güvensiz Bağlanma)”;

Peoples: ‘‘Bu çocukların ebeveyn ilişkileri hakkında kafası hep karışıktır. Bunun yanı sıra kendilerini çokça kararsız da hissederler. Öte yandan kaygılı bağlanma stiline sahip çocukların, birincil bakıcılarından ayrıldıkları andan itibaren aşırı derece sıkıntı çektikleri de bir gerçektir.’’ der.

Peki bunun sebebi nedir ?

Çocuğunun ihtiyaçlarına karşılık veremeyen tutarsız ebeveynlerin bulunduğunu söyleyebiliriz.Çocuğun aile rollerinde kişileri anlamakta epeyce güçlük çekmesi ve kimden ne istemesi gerektiğini kestiremeyişinin getirdiği bir sonuçtur diyebiliriz.Ebeveynin kendi duygularından çocuğu sorumlu tutması,çocuğu şımartmak,dinlemek ile ilgisiz soğuk bir tutum arasında git gel yaşayan bir ebeveyne sahip olmakta etkili faktörlerden biridir.

Peoples bu sürecin sonucunu şu sözler ile tanımlıyor;

“İşte böylece bu çocuklar, başkalarının duygularıyla da kendileri ilgilenmek zorundaymış gibi hissederek büyüyor ve yetişkinlik döneminde birilerine bağımlı bireyler haline geliyorlar.”

Kaygılı Bağlanma (Güvensiz Bağlanma) Stilinin Özellikleri;

Kıskançlık yapma ve düşük özgüven algısına sahip olma,yalnız kalmakta zorlanma,güven problemleri,terk edilme ve reddedilme korkusu,eleştiri kaldıramamak ile birlikte kendini sevilmeye değer biri görmemek.

Kaygılı Bağlanan kişiler ilişkilerinde düşük özbenlik saygısı sebebi ile kıskançlık kavgalarına çokça girerler ve güvensizlik duygusuyla baş etmekte oldukça zorlanırlar.Tüm bu davranışların en temelinde Terk edilme ve yalnız kalma korkusu vardır.Sergilenen davranış biçimleri hissedilen korkunun ifade ediliş şeklidir.

Son olarak Bağlanma Stilleri arasından “Düzensiz Bağlanma” hakkında konuşacağız;

Düzensiz Bağlanma,son derece tutarsız davranışlarda bulunmak ve güven problemi çekmek olarak tanımlanabilir.

Çocukluk travmaları,İhmal,İstismar ve Ebeveynlerden korkma hali başlıca sebepler arasında yer alabilir.

Buradaki bir diğer önemli faktör ise bakım verenin tutarsız davranışlara sahip olması sebebi ile çocuğun kafasının karışık olması ve tutarsız davranışlar sergilemesidir.

Düzensiz bağlanma stilinin sıkça rastlanan belirtileri şunlardır:

Güven problemi yaşama ve Yüksek anksiyete,ebeveyn tutumu sebebi ile kafa karıştırıcı davranışlar,Reddedilme korkusu,Duyguları düzenleyememe,Kaçıngan ve kaygılı bağlanma stillerinin belirtilerini gösteriyor olma.

Yetişkinlik döneminde kendine zarar verme,duygu durum bozuklukları,kişilik bozuklukları ve madde kullanımı da sonuçlar arasında yer alabilmektedir.

Peki Düzensiz bağlanma stilinin ilişkilere yansıması nasıl olur;

Bağımsız ve mesafeli biri olmakla duygusal ve yapışkan biri olmak arasında süregelen bir git gel hali yaşarlar.Çünkü bildikleri ve öğrendikleri bağlanma şekli bununla benzerdir,aile içinde bir anda görülürken aniden mesafeli ebeveyn profili ile karşılaşıyor olmak bu kişilerde zaman içerisinde hangi duyguyla yaklaşmaları gerektiği konusunda karmaşa yaratır.

Son olarak toparlayacak olursak romantik ilişkilerde partnerimizin bize tıpkı ebeveynimiz gibi davranmasını bekliyoruz, bunu bilinçsizce yapıyoruz ve bu beklentiye bağlı olarak da belirli kalıplar içerisinde hareket ediyoruz.Bu eğilimler biz farkında olsak da olmasak da bir şekilde ortaya çıkmayı başarıyor.En önemli çıkarım kişinin bağlanma stilini değiştirebileceğini fark etmesi.Kişi, güvensiz stilden kurtulup yetişkinlik döneminde sağlıklı ve güvenli bağlarla kurulmuş ilişkiler yaşayabilir.

Bu bağlanma stillerinden Güvenli Bağlanma Stili dışındakilerden birine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız uzman bir Terapist ile görüşerek aile mirasınız olan bu bağlanma stili hakkında yardım alabilirsiniz.