News
News
Devasa evrende yaklaşık 2 milyar yıl seyahat etmiş olan yıldızın süper yüksek enerjili fotonları, rastlantısal olarak Çin’de yeni inşa edilmiş bir gözlemevine ulaştı.
Yaklaşık 2 milyar yıl önce meydana gelen bu muhteşem “kozmik havai fişek gösterisi” tamamen kayda geçti ve kaydın, bilim insanlarının yıldızların ölümünü ve Büyük Patlama’nın yanı sıra evrendeki en şiddetli patlamalarda geçerli fizik yasalarını daha iyi anlamalarına yardımcı olacağı düşünülüyor.
Çin’in Yüksek İrtifa Gök Akımı Gözlemevi’nde (LHAASO) baş araştırmacı olan Cao Zhen, “Böyle bir olay 10.000 yılda bir meydana gelir ve bizler bunu kaydettiğimiz için çok şanlıyız. Bu, ders kitaplarına girecek bir olay” dedi.
Cao önderliğindeki bir uluslararası araştırma ekibi, Çin’in önde gelen bilimsel tesislerinden biri olan LHAASO’nun gözlemlerini temel alarak GRB 221009A adlı aşırı parlak ve nadir gama ışını patlamasını titizlikle inceledi. Araştırma, Science akademik dergisinin son sayısında çevrimiçi olarak yayımlandı.
Araştırmalar sayesinde bilim insanları bu ihtişamlı olayı yeni baştan yapılandırdı. Yaklaşık 2 milyar yıl önce bizim güneşimizin 20 katından daha fazla kütleye sahip dev bir yıldız, çekirdek yakıtındaki tüm füzyon enerjisini kullandı ve birdenbire içeri doğru göçerek büyük bir patlamayı tetikledi. Bu patlama sırasında birkaç yüz saniye süren, gama ışını patlaması diye bilinen kozmik hava fişek gösterisini gerçekleştirdi.
Bu, şimdiye kadarki en parlak patlama olarak kayda geçti. Parlaklığı, daha önceki gama ışını patlamalarının onlarca kat üzerindeydi. Ateş topuyla yıldızlararası madde arasındaki çarpışmanın ürettiği 60.000’den fazla gama ışını fotonu, nihayetinde LHAASO tarafından toplandı.
Çin Bilimler Akademisi’nin Yüksek Enerji Fiziği Enstitüsü’nde profesör olan Cao, “Daha önce hiç görülmemiş bazı olgular keşfettik” dedi.
LHAASO’nun topladığı foton akışı, bu fotonların, ana patlamayı takip eden ışıma niteliğindeki son parlama sürecinden geldiğini ve dışarı saçılan maddenin çevredeki yıldızlararası gazla ışık hızına yakın bir hızla çarpışması sonucu üretildiğini gösteriyor. Cao, LHAASO’nun, son parlama sürecinin tamamını ölçen ilk yapı olduğunu vurguladı.¦
