Dinlemek için tıklayınız

Uğurcan Yardımoğlu

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, asgari ücrete yapılacak ara zam oranı belirleme çalışmaları kapsamında yarın ilk toplantısını yapacak. Gözler yapılacak maaş artışında ve zammın oranındayken asgari ücrette gerçekleşecek zammın 85 milyonun cebine yansıyacağı biliniyor. Yapılacak düzenleme sonrasında 65 yaş aylığı, işsizlik maaşı, staj ücreti, sosyal yardımlar da artacak. Asgari ücretteki maaş artışı bütün iş kollarını kapsayacak. Belirlenen asgari ücreti ödemeyen işverene idari para cezası uygulanacak. Bütün Türkiye’nin kilitlendiği bu tartışmada işçi ve işveren temsilcilerinin masaya hangi öneriyle gelecekleri merak ediliyor.

Patronların temsilcisi TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol da asgari ücret hakkında yaptığı açıklamada asgari ücretin dolara endekslenmemesi gerektiğini ve enflasyonun da ‘düşüş trendi’nde olduğunu söyledi. Patronların talebinin işletmelerinin ‘maliyet’ hesabına uygun bir şekilde emekçilerin isteklerini karşılaması beklenmiyor.

Emekçilerin temsilcisi Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay ise bugün yaptığı açıklamada “Önümüzü bir görelim. Geçen sene biliyorsunuz teklifi makul bulmayınca toplantıya gitmedik. İşimize gelmeyen bir rakam olursa yine gitmeyiz” dedi.

Atalay asgari ücrete ilişkin bir rakam telaffuz etmezken Türk-İş’in bünyesinde asgari ücretli bulunmadığını da belirerek toplantılara bir asgari ücretlinin katılması gerektiğini söyledi. Patronlara da çağrı yapan Atalay, “Çalışana asgari ücretin üzerinde ücret ver. Elini tutan mı var?”

Türk İş ‘masadan kalkma’ stratejisini daha önce de uygulamış hükümet ve patronlar nezdinden bu eylemin herhangi bir etkisi olmamıştı. Ergün Atalay sendikacılık yaşamı boyunca AKP ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’la sıkı ilişkiler geliştirmiş bir isim.

ATALAY’IN KIRMIZI ÇİZGİSİ: KENDİ MAAŞININ 4’TE 1’İ

Ergün Atalay’ın daha pazarlıklar başlamadan asgari ücret için 7.785 lirayı “kırmızı çizgi” göstermesi çalışanların tepkilerine neden oldu. Bu dönemde Atalay’ın maaşı gündeme geldi. Türk-İş’in kendisine tahsis ettiği şoförlü Audi 6 marka makam aracı ve 25 bin TL maaşı vardı. “Çok düşük bir maaş alıyorum” dedi ama işçi için istediği maaşın dört katını alıyordu.

Atalay’ın işçilere reva gördüğü miktarı açıkladığı sırada kendi sendikası 4 kişilik ailenin gıda harcaması yani “açlık sınırı”nı 8.130 tl hesaplamıştı. Atalay’ın işçiler için çektiği kırmızı çizgi açlık sınırının altındaydı.

TÜRK-İŞ’İN EYLEM TARZI: “MASADAN KALKMAK”

Tepkiler üzerine geçen yılın aralık ayında yapılan asgari ücret görüşmelerinde Atalay, “Türk-İş’in resmi teklifi 9 bin TL’dir.” Diyerek teklifini düzeltmişti. Verirlerse masaya oturur, görüşür imzalarız, vermezlerse bu meselenin içinde olmayız” demişti. Hükümet, çalışanlara asgari ücret olarak 9 bin TL rakamını uygun görmemiş, 2023 yılı için 8506 TL’ye yükselmişti. Atalay gerçekten de masadan kalkmış ama bunun dışında hiçbir adım atmamıştı. Türk-İş Genel Sekreteri Pevrul Kavlak da “Gerekirse meydanlara çıkacağız” demişti. Ancak bu açıklamanın da gereği yapılmadı, herhangi bir grev ya da eylem gerçekleşmedi. Sonuç olarak asgari ücret hükümetin tespit ettiği rakamda kaldı.

“SÜTTEN AĞZI YANAN YOĞURDU ÜFLEYE ÜFLEYE…”

Ergün Atalay’ın 2023 asgari ücretinin tespiti sırasında ortaya koyduğu tavır 2020’nin aralık ayında yapılan görüşmeleri akla getirdi. Atalay o dönemde 2021 asgari ücreti için “3 bin liranın altında bir teklif getirilmemelidir” demişti. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 2021 yılı asgari ücreti için talebini net 3 bin 800 lira olarak açıklamıştı. Hak-İş ise bu konuda sessizliğini korumuştu. 2021 asgari ücreti hükümet tarafından 2.825,90 TL olarak belirlenmiş, Türk-İş’ten hükümete yönelik herhangi bir tepki gelmemişti. Hükümeti, demokratik yollarla ve anayasal haklara dayanarak istenen rakama zorlayacak herhangi bir adım atılmamıştı.

Atalay, 2021 Aralık ayında yapılan asgari ücret görüşmelerinde ise bir önceki yıl yaptığı kesin açıklamaların gereğini yerine getiremediğinden olsa gerek rakam telaffuz etmekten kaçınmış ancak Türk-İş’in o dönemki beklentisinin 4 bin TL’nin üstünde olduğu kamuoyunda dile getirilmişti. DİSK ise aynı dönem asgari ücretin 5200 tl olması gerektiğini belirtmişti. Hükümet 2022 yılı için asgari ücreti 4.253,4 TL olarak belirlemiş ve uygulamıştı. Ancak bu ücret yılın ilk birkaç ayında enflasyon karşısında erimiş, asgari ücrete ikinci zam yapılmıştı. 2023 yılı için belirlenen asgari ücret de özellikle büyükşehirlerde yüksek enflasyon nedeniyle eriyor, ancak Türk-İş Şubat ayında ‘asgari ücrete ek zam’ taleplerinin olmadığını açıklamıştı. Şimdi asgari ücrete ek zam görüşmelerinde ne kadar kararlı olacakları merakla bekleniyor.

MALUMUN İLANI: “UZAŞA İŞ KARIŞACAKTI”

Türk İş Genel Başkanı Ergün Atalay, 2019’da toplu iş sözleşmesi görüşmeleri sırasında mikrofonun açık olduğunu unutup “Uzasa işi karıştıracağız. En azından kapattım böyle” dedi. İşçinin hakkını savunmaktan vaz geçip görüşmeleri işler karışmadan kesmişti. Türk-İş Başkanı, yüzde 15 zam talebiyle oturduğu masada yüzde 8’e imza atmayı “uzasa iş karışacaktı” diye gerekçelendiriyordu.

“Açık mikrofon” skandalı patlak verince Tek-Gıda İş Genel Başkanı Mustafa Türkel şunları söyledi: “Sayın Atalay’ı yaklaşık 20 yıldan bu yana tanıyorum. Bu sözler malumun ilanından başka bir şey değil. Türk-İş Başkanı Sayın Atalay AKP’ye karşı borcunu yerine getiriyor. Sözleşme öncesinde grev ve eylem lafını konuşmaktan korkan bir Türk- İş başkanı vardı. Böyle düşünen bir sendikacının Türk-İş’in başında olması, işçi sınıfı ve emek mücadelesi açısından bir talihsizliktir… Türkiye işçi sınıfı Türk-İş’in bu yetersiz yöneticileri yüzünden ağır bedeller ödüyor.”

AKP’Lİ BİR SENDİKACININ ‘SARI’ PORTRESİ

Sendikacı, STK Yöneticisi, Türk-İş Genel Başkanı, Demiryol-İş Genel Başkanı. 1954 yılında Adapazarı’nda doğdu. 1967 yılında Donatım İlkokulundan mezun oldu. 1968 yılında TCDD Çıraklık Okuluna girdi ve buradan 1972 yılında mezun oldu. Aynı yıl Adapazarı Vagon Fabrikası’nda işbaşı yaptı.

1978 yılında TÜVASAŞ işyeri sendika temsilciliğine getirildi. 1982 yılında yapılan seçimlerde Demiryol-İş Sendikası Adapazarı Şube Mali Sekreterliğine ve 1992 yılında Şube Başkanlığına seçildi. 1999 yılında Demiryol-İş Sendikası 6. Olağan Genel Kurulunda yapılan seçimlerde Genel Başkanlığa seçildi. 2002’de yedekten girdiği TÜRK-İŞ Yönetim Kurulu’nda Genel Eğitim Sekreterliği görevine getirildi. İstifa eden önceki Başkan Mustafa Kumlu’nun yerine 2013’te Yönetim Kurulu Kararı ile Türk-İş Genel Başkanlığına getirildi.

2016’da oğlu Mehmet Fatih’in düğünü Atalayı’ın iktidarla ilişkilerini gözler önüne serdi.. Adapazarı’nda yapılan düğün töreninde iktidar neredeyse hazır bulunmuştu. Zamanın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, eski Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, AKP Genel Başkan Yardımcısı Şaban Dişli, Sakarya Valisi Hüseyin Avni Coş, Sakarya Belediye Başkanı Zeki Toçoğlu oradaydı. Haberlere göre eski Başbakan Binali Yıldırım ile de aralarında su sızmıyordu. Hatta bir ara havuz medyası bir sözü nedeniyle Ergun Atalay’a yüklenince bizzat ziyaret etti, yakınlığı gösterdi. Saldırılar bir anda durdu.

Yalçın Akdoğan, Türk İş Başkanının iktidara bu yakınlığının sırrını, “Atalay’ın Cumhurbaşkanımız Erdoğan’la da samimi bir dostluğu, çok eskilere dayanan bir hukuku vardır” diye açıkladı bir yazısında. Bu dostluk Atalay’ın Demiryol-İş Genel Başkanlığı dönemine dayanıyordu. Atalay, o dönemde parti kurma çalışmaları içindeki Erdoğan ile sık sık görüşüyor, hatta Demiryol-İş Sendikası misafirhanesinde ağırlıyordu. Erdoğan da Adapazarı ziyaretlerinde önce ona uğramayı ihmal etmiyordu.

Atalay’ın mikrofon ‘kazası’, ‘kırmızı çizgileri’ ve eylemsizliğini hayat hikayesi yeterince açıklıyor.