Anadolu Fest yasağı yaşam tarzına müdahale mi?

Türkiye 2023 seçimlerine giderken bir tartışmalı karar haberi Eskişehir’den geldi. Eskişehir Valiliği, kentte 15 gün süreyle toplantı ve gösteri yürüyüşleri ile etkinlikleri yasakladı. 10-24 Mayıs tarihlerini kapsayan kararın gerekçesi ise kentte huzur ortamı ile kamu düzeni ve kamu güvenliğinin sağlanması iddiası oldu.

Bu kararla birlikte 12-15 Mayıs tarihleri arasında yapılacak ve 28 sanatçının sahne alacağı, binlerce üniversite öğrencisinin katılacağı Anadolu Fest de durduruldu. Tebligat için festivalin yapılacağı alana giden polisler, kurum aşamasında olan sahnenin kaldırılmasını istedi. Bu nedenle organizasyon firması ile polisler arasında tartışma çıktı.

Bu durum, “Türkiye’de yaşam tarzına müdahale mi ediliyor?” tartışmasını bir kez daha gündeme taşıdı.

İçki satışına sınırlama, müzik yayınına gece yasağı

Daha önce de çıkarılan bir yasayla saat 22.00’den sonra içki satış yasağı alınmıştı. LGBTİ+’ların ve kadın örgütlerinin yürüyüşleri de birçok kez yasaklandı. Pandemi döneminde başlayan gece 12’den sonra müzik yayını yasağı ise koronavirüs tedbirlerin kaldırılmasına rağmen sürdürülmüştü. Ancak gelen yoğun tepkiler üzerine İçişleri Bakanlığı söz konusu yasağın 10 Mayıs’ta esnetilerek, bir saat ileriye alındığını açıkladı. Buna göre müzik yayınları 00.24 yerine, 01.00’e kadar yapılabilecek.

Buna karşılık kendilerini tebliğciler olarak tanıtan sakallı, cübbeli kişiler sokaklarda gezerek insanların yaşam tarzlarına müdahale eden söylemlerde bulunuyor.

Zafer Yılmaz: Yaşam tarzına kuvvetli müdahale var

DW Türkçe’ye konuşan araştırmacı Dr. Zafer Yılmaz, iktidarın kültürel alana müdahalesinin 2016’da ilan edilen OHAL ile birlikte arttığına dikkat çekerek, “OHAL politikalarının nasıl topluma yeni bir düzen vermek için uygulandığını, hayata geçirildiğini görebildiğimiz en iyi alanlardan bir tanesi de kültürel alan. Elbette dediğiniz gibi yaşam tarzlarına burada kuvvetli bir müdahale var” dedi.

Türkiye’de içki gibi bazı temsillerin hükümet tarafından kültürel alan içerisinde kendisine yer bulmasına asla izin verilmek istenmediğini belirten Yılmaz, bunlara dizilerdeki içki sahnelerinin buğulanmasıyla başlandığına işaret etti. Sosyal medyada ünlülerin içki bardaklarını saklayarak fotoğraf paylaştığını anımsatan Yılmaz, “Bir anlamda kültürel alan kuvvetli bir çatışma alanına dönüşmüş durumda” dedi.

Araştırmacı Yılmaz’a göre iktidar, hem OHAL politikalarıyla toplumu dizayn etmek için kullanıyor hem de hayata geçirmek istediği Türk İslamcı siyasetin başarısızlığının üstünü örtmek istiyor.

Türk siyasal islam kimliği

Türkiye siyasetinde sembollerin varlığının önemli olduğunu vurgulayan Yılmaz, şu görüşleri öne sürdü:

“Erdoğan ve müttefikleri, kendi hayata geçirmek istedikleri siyasal proje bağlamında, sadece o topluma giydirmeye çalıştıkları ve de yeniden kurmaya çalıştıkları Türk İslam siyasal kimliğe işaret eden kültürel sembollerin toplum içinde var olmasını istiyor. Kültürel alan, doğası itibarıyla bir çoğulculuk alanı. Türkiye toplumunda çok farklı yaşam tarzlarını görmek mümkün. Bu çok farklı yaşam tarzının birlikte uyum içerisinde çatışsa da yaşadığını görmek mümkün. Ama bugün, Adalet ve Kalkınma Partisi taraftarları, bu Türk İslamcı politikayı benimseyen Erdoğan ve müttefikleri, bu siyasal kimliğin taşıyıcısı olmayan ya da ona işaret etmeyen ya da onunla zıtlık, bir düşmanlık içinde tanımladıkları bütün kültürel formları kazıyıp ortadan kaldırmak istiyorlar. Anadolu Fest de bunun en temel göstergelerinden bir tanesi.”

Daha önce LGBTİ+ bireyler ile kadın örgütlerinin yürüyüşlerine izin verilmediğini anımsatan Yılmaz, “Dolasıyıyla hem siyasetin sembolik boyutta hem de dost düşman karşıtlığı içerisinde tanımlandığı bir yerde karşı taraf olarak gördükleri kesimlerin kültürel kodlarının gündelik yaşam içerisinde var olmasına izin vermiyorlar. Bu noktada bunu yaparken de bir tür aslında gündelik hale gelmiş olan OHAL politikalarını da örtük olarak sürekli kullanıyorlar” dedi.

Meclis’e soru önergesi

Öte yandan CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, kentte alınan 15 günlük etkinlik yasağı kararını TBMM gündemine taşıdı. Fuat Oktay’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Çakırözer, “Bu yasaklar Eskişehir’de yurttaşlarımız ile festivali izlemek isteyen binlerce gencin yaşam tarzına müdahale değil midir?” diye sordu.

Bu arada festivali düzenleyen Orfe Yapım Organizasyon şirketi, Eskişehir Valiliğini ivedilikle kararını yeniden gözden geçirmeye davet etti.